Toepassingen – Van Dyck Bruin

Van Dyk Bruin (van oorsprong = Kasselse aarde).

Van Dyk Bruin (ook wel: Van Dycksbruin) is vernoemd naar Anthony Van Dyck, een beroemde Antwerpse kunstschilder (1599 – 1641). Je vindt deze verf onder tal van benamingen: Kasselse aarde, Keulse aarde, Cassel bruin, Van Dyck bruin, Van Dijck bruin, Vandycke etc. Keulse aarde wordt sinds de vroege zestiende eeuw toegepast.

Voor mij was dit de meest onbegrepen verf die ik ooit gebruikte. Alles wat je er mee in aanraking brengt kleurt grauw en grijs. Deze verf verdween ooit ergens onder in mijn schilderskist en het duurde zo’n 35 jaar voordat ik deze tube Van Dyksbruin weer te voorchijn haalde.

Maar nu las ik het volgende in zo’n oud ambachtsboekje:
“Deze uitmuntende verf zou even goed onder de zwarten als onder de bruinen gerangschikt kunnen worden. Omdat ze zo’n kracht heeft dat ze zelfs de zwarten schaduwt. Maar dat ze een bruinbistere kleur *) oplevert, als men ze zeer dunnetjes oplegt, en zij zeer doorschijnend is, zo is zij niet geschikt om bij het aanleggen zwart te maken. Omdat zij niet genoeg dekt. Zij is een uiterst krachtig bruin, als men het op een aanleg-bruin legt, en in dit geval is zij oneindig beter dan de zwarten, die bijna allen min of meer zwaar en koud zijn, zodat men, met de ‘van dijksbruin’, een kracht kan maken, die geen andere kleur kan geven. Voor het overige is zij gemakkelijk te behandelen, en men wrijft dezelfde in korte tijd, maar zij is pakachtig genoeg, zodat men ze nooit met witten, of met enig anders vrolijke en heldere verf moet mengen, want zij tast deze aan en bovendien zou het geheel en al nutteloos zijn”.

Oubollige taal, maar wel heel nuttige informatie.

Samengevat:

• Van Dycksbuin kun je beter niet mengen in je palet, vooral niet met wit of een andere heldere kleur. Alle verf wordt dan grijs en grauw.
• daarentegen kun je deze verf heel goed gebruiken voor het glaceerwerk. En dat blijkt wonderwel mooi uit te pakken. Niet dat chromatische bruine van de gebrande omber of dat kleurloze grijzige van de rauwe omber maar een tint die verdiept, oppept, verrijkt. Zelfs koele zwarten kun je met gebruik van Vandyckbruin verdonkeren tot een warm diep zwart.
• *) Bruin Bister: Bister is een geelbruin kleurpigment vervaardigd uit het roet en teer van verbrand hout of schellak of de gemalen bast van walnoten en Arabische gom. Bister komt uit het Frans van het woord ‘bistre’ wat staat voor bruin, hazelnootkleurig, donkerbruin of chocoladebruin.