Zelf pigmenten wrijven
Pigmenten worden gewreven en in een medium/bindmiddel en gedispergeerd met behulp van een glazen loper en een glasplaat. Zo hoort het! Voor het bereiden van verf is dit de meest aangewezen methode. De pigmentdeeltjes worden allen afzonderlijk omgeven door het medium/bindmiddel.
Het medium voort olieverf is koudgeslagen lijnolie. Voor een pigmentpasta kun je ook gebruik maken van een lijmoplossing.
Voor minder serieuze aangelegenheden, zoals het maken van een pigmentpasta voor een imprimatura, mag het best eenvoudiger. Ik gebruik hiervoor gewoon een grote keramische gladde tegel en een klein keramisch tegeltje. Het kleine tegeltje fungeert als loper (gladde kant naar beneden natuurlijk). Met behulp van twee Japanse spatels manoeuvreer ik de pigmentpasta in het glazen potje. Eén, twee, drie en ….. klaar voor gebruik. 🙂
Hoe lang/fijn moet je de pigmentpasta wrijven
Verf bereiden was in vroeger eeuwen een zeer moeizame en tijdrovende arbeid. De pigmenten kwamen in grote brokken, of op zijn best als een ongelijk grofkorrelig poeder, in handen van de schilder. In een vijzel moest hij ze eerst fijner maken. Daarna werd het altijd nog grove poeder met een wrijfsteen, de zogenaamde loper, op een vlakke stenen plaat met het bindmiddel aangewreven. Het doel was een innige vermenging van bindmiddel en pigment in zo fijn mogelijke toestand te maken.
Tegenwoordig zijn de pigmenten in zo fijne poedervorm verkrijgbaar dat langdurig wrijven overbodig is en zelfs ongewenst kan zijn. Elk pigment heeft namelijk een bepaalde meest gunstige korrelgrootte, welke reeds bij het vervaardigen wordt nagestreefd. Enkele voorbeelden in microns (1 micron = 0,001 mm);
- Oker 0,5 tot 30 micron
- IJzerrood 1 tot 80 micron
- IJzercyanideblauw 0,3 tot 10 micron
- Loodwit 2 tot 5 micron
Worden pigmenten al te fijn gewreven, dan wordt de kleur doffer; in colloïdale toestand kunnen ze zelfs geheel van kleur veranderen.
De tegenwoordig verkrijgbare fijne pigmenten behoeven alleen maar met een stevige kwast goed met het bindmiddel te worden vermengd. We voegen zo min mogelijk bindmiddel toe en houden daarmee op, zodra de verf de consistentie van een stijve pasta heeft bereikt. Na enkele uren of na een dag heeft het bindmiddel het poeder zozeer doordrongen, dat we kunnen vaststellen of de pasta te droog is geworden en er dus wat bindmiddel bij moet, of dat ze misschien te dun is en nog wat pigmentpoeder kan opnemen.
De verschillende pigmenten gedragen zich ten opzichte van bindmiddelen ook zeer verschillend. Als medium voor het gelijkmatig binden dient in zulke gevallen alcohol, die zich zowel met water als met olie verbindt. In klaar gekochte verf zijn de pigmenten meestal nog fijner van korrel dan droog verfpoeder.
De machinaal bewogen walsen, waartussen het pigment met het bindmiddel wordt vermengd, persen de grotere korrels nog fijner. Uit schildertechnisch oogpunt is dat niet altijd een voordeel, omdat een grover korrel het al te glad uitvloeien van de oliefilm verhindert en het gevaar van vroegtijdig barsten kleiner wordt. Bovendien geeft een grover korrel de verflaag een meer substantieel karakter. Om deze redenen waarschuwen oude schildersrecepten ertegen, het wrijven van het pigment met het bindmiddel al te lang voort te zetten.
Bron: Gaade’s teken- en schilderboek” Bodo W. Jaxtheimer / vertaling Knauers Mal- und Zeichenbuch”. Gaade – Amerongen. 4e druk 1980.
Breng met behulp van een paletmes een hoeveelheid pigmentpoeder op en deponeer die op de gladde keramische tegel
Maak in het bergje droge pigmentpoeder een kuiltje.
Intussen heb je de lijmgrond op temperatuur gebracht (60 grd C.). P.S.: Een ander medium zoals water of olie mag natuurlijk ook.
Giet de warme lijmgrond in het kuiltje. De grote keramische tegel dient als wrijfplaat. De kleine keramische tegel dient als loper.
Wrijf het pigmentpoeder en het medium goed dooreen totdat er een mooie pasta ontstaat. Met de Japanse spechtels schraap je het mengsel zo nu en dan naar het midden.
Gebruik de Japanse spatels om en om en neem de druiperige pigmentpasta op en laat deze afvloeien in een glazen afsluitbaar potje.
Met enkele druppels olie en wat poetsdoeken wordt alle gereedschap en de keramische tegels gereinigd.
Warm de pigmentpasta in lijmgrond op. Voeg meer lijmgrond toe tot het een makkelijk smeerbare lijmgrond wordt. Dit doe je via de “Bain Marie” methode. De maximaal temperatuur is 70 grd. C.
Brengt de warme pigmentvloeistof snel op. Het droogt erg snel tijdens het afkoelen.
Gebruik een mengsel met niet te veel aan pigmenten. Na 2 of 3 keer heb je een prachtige gladde dekkende imprimatura aangebracht.